گفت و گوی نایب رئیس سازمان نظام مهندسی ساختمان کشور با روزنامه ایران
ساخت برج‌های تجاری در معابر کم‌عرض و افزایش تجاری‌سازی یا تغییر کاربری‌های مسکونی به تجاری، مشکل و معضلی است که بویژه در سال‌های اخیر، شهر و شهروندان را آزار می‌دهد؛ چرا که تجاری‌سازی در پایتخت بدون توجه به مهندسی ترافیک و نیز مهندسی شهرسازی انجام می‌شود و مدیریت شهری علاقه و اراده‌ای برای دریافت خدمات تخصصی در این حوزه ندارد.
به گزارش روابط عمومی سازمان نظام مهندسی ساختمان کشور، مهندس علی فرج‌زاده‌ها نایب رئیس سازمان نظام مهندسی ساختمان کشور در گفت‌وگو با روزنامه ایران اظهار می‌دارد: شهرداری‌های کشور قوانین خاص خود را دارند و به دنبال منافع و اهداف خاصی هستند. در بین این قوانین، مواردی نیز وجود دارد که راه را برای بروز تخلفات و احیاناً سودجویی و دستیابی به منافع مورد نظر برخی افراد باز می‌گذارد.
وی تصریح می‌کند: مثلاً کمیسیون ماده ۱۰۰ شهرداری‌ها که مسئولیت بررسی و رسیدگی به تخلفات را بر عهده دارد، به طور غیرمستقیم اجازه تخلف از قوانین را به افراد می‌دهد؛ چرا که بعد از انجام تخلفات، مبالغی به عنوان جریمه از مالکان، سازندگان یا کارفرمایان دریافت می‌شود.
فرج‌زاده‌ها ادامه می‌دهد: در حقیقت، وجود کمیسیون ماده ۱۰۰ و نوع فعالیت آن، به جامعه القا می‌کند که «شما می‌توانید تخلف کنید و جریمه این تخلف را نیز بپردازید!»
نایب رئیس سازمان نظام مهندسی ساختمان کشور تأکید می‌کند: ما در درجه اول نیازمند اصلاح برخی قوانین هستیم و در این باره باید یک آسیب‌شناسی و بررسی کارشناسانه با مشارکت نهادها و دستگاه‌های ذیربط حقوقی، اجرایی و قانونگذاری انجام شود.
وی می‌گوید: موضوع تجاری‌سازی نیز از همین دست است و متأسفانه قوانین و شیوه‌های خاصی که شهرداری‌ها از آنها استفاده می‌کنند، دارای معایب، مشکلات و تناقض‌هایی است که باید رفع شود.
فرج‌زاده‌ها توضیح می‌دهد: تعرفه‌هایی که برای تجاری‌سازی تعیین می‌شود، چندبرابر تعرفه واحدهای مسکونی است و به همین خاطر، مدیران شهری، بهره‌برداران را به این سمت سوق می‌دهند چرا که در صورت استقبال بهره‌برداران از تجاری سازی، منافع زیادی نصیب شهرداری‌ها می‌شود.
نایب رئیس اول سازمان نظام مهندسی ساختمان کشور با بیان این که در موضوع تجاری سازی، داستان فنی و مهندسی مطرح نیست، می‌گوید: برای سازمان نظام مهندسی ساختمان کشور تفاوتی ندارد که بهره‌برداران و شهرداری‌ها به دنبال چه اهدافی باشند یا مثلاً به تجاری سازی اهمیت بدهند یا به ساخت واحدهای مسکونی؛ چرا که این سازمان فقط امور فنی را کنترل می‌کند و بر رعایت مقررات ملی ساختمان در ساخت و سازها نظارت دارد. بنابراین سازمان ما فقط به وظیفه قانونی و تعریف شده خود عمل می‌کند.
فرج‌زاده‌ها می‌افزاید: با این حال، سازمان نظام مهندسی ساختمان می‌تواند پیشنهادهایی برای شهرداری‌ها به منظور کاهش تأثیرات نامطلوب تجاری‌سازی داشته باشد و در این حوزه به کمک آنها بیاید.
وی با اشاره به این که منافع و درآمدهای حاصل از تجاری‌سازی، مانع توجه کارشناسی به این بخش شده است، اظهار می‌دارد: به طور مثال شهرداری‌ها در کمیسیون‌های ویژه‌ای که دارند، برخی مناطق را تجاری اعلام می‌کنند تا از بهره‌برداران، مبالغ چندبرابری دریافت شود و شاید در مواقعی، مالک و بهره‌بردار هم نتواند کاری کند و چاره‌ای جز اطاعت نداشته باشد. بنابراین چنین تصمیماتی فقط در حوزه شهرداری است و دست نهادهای دیگر برای ورود به این حوزه و تصمیم‌گیری بسته است.
نایب رئیس سازمان نظام مهندسی ساختمان کشور همچنین درباره اثرات منفی و نامطلوب تجاری‌سازی بیان می‌دارد: یکی از اشتباهاتی که در تهران و البته برخی شهرهای بزرگ کشور وجود دارد این است که در معابر کم عرض، شهرداری مجوز بلندمرتبه‌سازی می‌دهد، چه در بخش مسکونی، چه تجاری و چه مسکونی – تجاری.
فرج‌زاده‌ها ادامه می‌دهد: مشکل و موضوع اصلی در این باره، عدم بررسی جوانب مختلف همچون مسائل ترافیکی است و به همین علت همزمان با آغاز ساخت و ساز در این معابر و بویژه بعد از پایان عملیات ساخت، مشکلات ترافیکی زیادی در این محدوده‌ها ایجاد می‌شود.
وی معتقد است: بلندمرتبه‌سازی‌ها بیشتر تجاری است و توجه چندانی به عرض معابر و مسائل ترافیکی نمی‌شود.
نایب رئیس سازمان نظام مهندسی ساختمان کشور با طرح این سؤال که «هدف شهرداری از ارائه مجوز تجاری‌سازی چیست» می‌گوید: ریال، تعرفه و انتفاع، اینها دلایل اصلی است که می‌توان در پاسخ به این سؤال برشمرد، چرا که شهرداری مبالغ هنگفتی از بهره‌برداران و مالکان برای تجاری‌سازی می‌گیرد و برای مدیران شهری مهم نیست که اگر در یک معبر کم‌عرض، مجوز ساخت برج تجاری ۱۱ طبقه صادر شود، چه معضلات و مشکلاتی را برای مردم محله به دنبال دارد. در موارد زیادی این نگاه غیر‌کارشناسی موجب بروز گره‌های کور ترافیکی شده که به محلات و مناطق اطراف نیز سرایت کرده است.
فرج‌زاده‌ها تأکید می‌کند: چنین اقداماتی به هیچ‌وجه مورد تأیید ما نیست و معتقدیم کار اشتباهی است. نظر ما به عنوان سازمان نظام مهندسی ساختمان کشور این است که مهندسی ترافیک و شهرسازی باید به صورت پررنگ و جدی لحاظ شود و ما می‌توانیم خدمات تخصصی را در این باره به شهرداری‌ها از جمله شهرداری تهران ارائه دهیم.
وی می‌افزاید: معتقدیم که اگر کار به متخصصان واگذار شود، شاهد اتفاقات یا مشکلات نخواهیم بود. بنابراین پیشنهاد می‌کنیم شهرداری‌ها از خدمات مهندسی ترافیک و شهرسازی که جزو رشته‌های هفتگانه سازمان نظام مهندسی ساختمان است، استفاده کنند. ما فارغ‌التحصیلان و متخصصان خوبی داریم که می‌توانیم در این حوزه‌ها به شهرداری‌ها ارائه خدمات بدهیم.
نایب‌رئیس سازمان نظام مهندسی ساختمان کشور خاطرنشان می‌کند: اگر چنین شود، هم شاهد رونق در توسعه خدمات مهندسی خواهیم بود و هم به صلاح شهرداری‌ها، مردم و بهره‌برداران است، اما در حال حاضر این پتانسیل و ظرفیت استفاده نمی‌شود.